ANALYSIS OF UKRAINIAN AND FOREIGN HISTORIOGRAPHY OF ILLEGAL MIGRATION PROCESSES DURING THE HOLODOMOR OF 1932–1933
Keywords:
illegal border crossings, historiography, Polish-Soviet border, Republic of Poland, USSR, Holodomor 1932–1933Abstract
Background. The topic of the border in today's conditions is gaining special interest. However, during the period of existence of the Polish-Soviet border (1921–1939), which was repeatedly exposed to the active activity of illegals and subversive intelligence groups, especially during the Holodomor of 1932–1933, the declared problem of studying illegal migration processes was particularly acute. The issue of the role of the border, its development and functional features in the period 1921–1939, on the one hand as a containment line, and on the other hand as an activator of international tension, requires detailed study and assessment.
Methods. The analysis of the historiography of illegal migration processes, in particular during the Holodomor of 1932-1933, required the involvement of a number of principles, including the principle of objectivity, which, above all, makes it possible to avoid false statements, involvement or bias, as well as methods, in particular: historiographic analysis and historiographic synthesis, generalization, systematization.
Results. The proposed article makes an attempt to analyze the Ukrainian and world historiography of illegal migration processes, on the "Riga border", during the Holodomor of 1932-1933. The study draws attention to the current achievements of the national historical bibliography, mainly from the period of the 1990s – 2010s. from the study of the limological and historical features of the "Zbruch Border", in particular during the Holodomor period of 1932-1933. Characteristic features of the scientific works of foreign scientists, in particular historians of the USA, the Republic of Poland, Austria and the Republic of France, are highlighted, as well as their methodological and factual features. The article is designed to acquaint readers with current trends in historical and limological research and microhistorical studies.
Сonclusion. Based on the analysis of Ukrainian and foreign historiography of illegal migration processes during the Holodomor of 1932–1933, it not only provides an opportunity to understand the historical processes of the declared period, but also to follow the dynamics, features of crossing the border and its place in Polish-Soviet relations and the reflection of these relations on the processes , which took place on Ukrainian lands.
DOI: https://doi.org/10.17721/1728-2640.2023.156.3
References
Adelsgruber P. (2017). Abgrenzen – Bewahren – Überwinden: Genese, Funktion und Wahrnehmung der Grenze zwischen Galizien und Wolhynien/Podolien von 1772 bis in die zweite Hälfte des 19. Jahrhunderts. Dissertation, University of Vienna. Historisch-Kulturwissenschaftliche Fakultät. Wien. [in German].
Brown, K. (2005). A Biography of No Place. From Ethnic Borderland to Soviet Heartland. Cambridge, MA; London: Harvard University Press. [in English].
Ćwięk H. (1995). Działalność wywiadu sowieckiego na polskim pograniczu w latach trzydziestych. Warszawa, Urząd Ochrony Państwa. wyd. 2. [in Polish].
Danielewicz, K. (2017). Lwowska ekspozytura wywiadu: działalność ekspozytury nr 5 SG we Lwowie w latach 1921–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. [in Polish].
Dominiczak H. (1984). Żołnierze granicznych dróg. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. [in Polish].
Dominiczak H. (1992). Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: PWN. [in Polish].
Dominiczak H. (1997). Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów: 966–1996. Warszawa. [in Polish].
Dominiczak H. (2018). Dzieje kresów i granicy państwa polskiego na Wschodzie. Od czasów najdawniejszych do roku 1945. – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. [in Polish].
Dullin S. (2014). La frontière épaisse. Aux origines des politiques soviétiques (1920-1940). Paris, Éditions de l'EHESS. [in French].
Humennyj S. (2022). Uchodźcy: nielegalne przekraczanie granicy polsko–sovieckiej w latach 1918–1939: monografia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. [in Polish].
Humennyі, S. (2019). «Płonąca granica». Działalność szpiegowska w kontekście nielegalnych migracji na wschodniej granicy II Rzeczypospolitej (na przykładzie województwa tarnopolskiego). Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej, 33. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. [in Polish].
Jabłonowski M. (2004). Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924–1939. Warszawa. [in Polish].
Jabłonowski M., Prochwicz J. (2001). O Niepodległą i granice. T. 4, Korpus Ochrony Pogranicza 1924– 1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk. [in Polish].
Kurylchuk N. (2023) „Bandytyzm polityczny na granicy radziecko–polskiej w latach 20–30–ch xx st. (na podstawie materiału 19–go oddziału olewskiej straży granicznej)”. Teka Komisji Polsko–Ukraińskich Związków Kulturowych 6 (17). [in Ukrainian].
Maruszewski A. (1936). Ochrona granic w dawnej Polsce i dzisiaj. Warszawa: Biblioteczka Żolnierza Korpusu Ochrony Pogranicza. [in Polish].
Misiuk A. (1994). Służby specjalne w II Rzeczypospolitej 1918-1939. Warszawa: Urząd Ochrony Państwa. [in Polish].
Misiuk A. (1995). Służby specjalne w II Rzeczypospolitej - próby syntezy. Korpus Ochrony Pogranicza w 70. rocznicę powołania (1924-1939): materiały z konferencji popularnonaukowej/red. Z. Grochowski. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. [in Polish].
Ochał A. (2018). Tarcza II Rzeczypospolitej: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. [in Polish].
Ochał, A., Ruczyński, M., Skubisz, P. (2018). U polskich stali granic. W 90 rocznicę powstania Korpusu Ochrony Pogranicza. Szczecin – Warszawa. [in Polish].
Pepłoński A. (1996). Wywiad Polski na ZSRR 1921–1939. Warszawa, 1996. [in Polish].
Prochwicz J. (2003). Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa. [in Polish].
Prochwicz J. (1994). Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. Wojskowy Przegląd Historyczny. № 3. [in Polish].
Razyhrayev O. (2010). Udział Policji Państwowej województwa wołyńskiego w ochronie granicy wschodniej w latach 1921−1924. Pamięć i Sprawiedliwość. vol. 9. issue 1(15). [in Polish].
Shlyakhter A. (2020). Smugglers and Commissars: Contraband Trades, Soviet Solutions, and the Making of the Soviet Border Strip, 1917–1939. PhD diss. University of Chicago. Forthcoming publ. Сh. 10. [in English].
Snyder T. (2008). Tajna wojna: Henryk Jὀzewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainȩ. Krakὀw, Wydawnictwo Znak. [in Polish].
Bortnyk L. (2015). Korpus okhorony prykordonnia na Volyni u 1924–1939 rr.: dys. na zdobuttia naukovoho stupenia kandydata istorychnykh nauk: 07.00.01 – istoriia Ukrainy. Lutsk. [in Ukrainian].
Budzhuk, V., Velidov, A. (1997). Na strazhe granic otechestva. Kratkij ocherk pogranichnyx vojsk Rossii. Pogranichnik. [in Russian].
Humennyi S. (2022). Zbruchanskyi kordon (1921–1939): nezakonna mihratsiia, kontrabanda ta shpyhunstvo. Monohrafiia. – Korsun–Shevchenkivskyi, FOP Maidachenko I.S. [in Ukrainian].
Humennyі, S. (2019). Nelehalni mihratsii na kordoni mizh Respublikoiu Polscha ta USRR naperedodni ta pid chas Holodomoru 1932–1933 rr. Visnyk Kyivskoho natsionalnoho universytetu imeni Tarasa Shevchenka. Istoriia, 1(140), 18–23. [in Ukrainian].
Diakova N., Chepelkin M. (1995) Hranytsы Rossyy. Ystorycheskyi ocherk. M.: Tsentr voenno-stratehycheskykh y voenno-tekhnolohycheskykh ysledovanyi Ynstytuta SShA y Kanady RAN, RYTs «SAMPO». [in Russian].
Zaitsev O. (2013). Ukrainskyi intehralnyi natsionalizm (1920–1930-ti roky): Narysy intelektualnoi istorii. K.: Krytyka. [in Ukrainian].
Kabachynskyi M. (2005). Istoriia okhorony kordoniv Ukrainy: Monohrafiia. Khmelnytskyi: Vydavnytstvo Natsionalnoi akademii Derzhavnoi prykordonnoi sluzhby imeni B. Khmelnytskoho. [in Ukrainian].
Kabachynskyj, M. (2000). Istoriia kordoniv ta Prykordonnykh vijsk Ukrainy: monohrafiia. Khmelnytskyj. [in Ukrainian].
Kostyriev N. (1930) Hranytsa na zamke. Moskva-Lenynhrad: «Molodaia hvardyia». [in Russian].
Kurylchuk N. (2021) "Olevske prykordonnia" pislia Ryzkoho myru: problemy kordonu i liudski doli. Intermarum: istoriia, polityka, kultura. 2021. №9. [in Ukrainian].
Kucherepa M. (2011). Ukrainski natsionalni partii na Volyni (1921–1939 rr.): monohrafiia: u 2-kh ch. Ch. 1. Lutsk. [in Ukrainian].
Lanovyk B., Lazarovych M., Mateiko R. (2003). Chorna tin holodomoru 1932−1933 rokiv nad Ternopilliam. Ternopil: Dzhura. [In Ukrainian].
Litkevych V. (2011). Istoriia sela Piatnychany. Khmelnytska oblast, Chemerovetskyi raion (1493–1960 roky). Kyiv. [In Ukrainian].
Makarchuk S. (1983). Эtnosotsyalnoe razvytye y natsyonalnыe otnoshenyia na zapadnoukraynskykh zemliakh v peryod ymperyalyzma. Lvov. [in Russian].
Marchuk V. (2020). Nelehalnyy̆ tovaroobih na «volynskiy̆» diliantsi polsko radianskoho kordonu v 1920–1924 rokakh. Naukovi zapysky Natsionalnoho universytetu «Ostrozka akademiia». Seriia «Istorychni nauky». – Ostroh, Vyp. 30. [in Ukrainian].
Myzak N. (1998). Za tebe sviata Ukraino. Pivdenne Nadzbruchchia u vyzvolnykh zmahanniakh OUN–UPA. Chernivtsi: «Bukovyna».
Na strazhe hranyts Otechestva. Ystoryia pohranychnoi sluzhbы. Kratkyi ocherk. (1998). M.: Hranytsa. [in Russian].
Podkur, R., Vasylіev, V., Kravchenko, P., Petrenko, V. (2013). Nastroi ta povedinka naselennia Podillia v umovakh stalinskoi revoliutsii «zghory». 1928–1940. Kyiv: In-t istorii Ukrainy NAN Ukrainy. [in Ukrainian].
Papuha Ya. (2008). Zakhidna Ukraina i Holodomor 1932-1933 rokiv: Moralno-politychna i materialna dopomoha postrazhdalym. Western Ukraine and Holodomor of 1932-1933: Moral, Political and Material Assistance to the Victims]. Lviv: [s.n.]. [In Ukrainian]
Patryliak B. (2010). Selianski zavorushennia u Shepetivskomu okruzi USRR v liutomu-berezni 1930 r. (za materialamy Derzhavnoho arkhivu Khmelnytskoi oblasti). Visnyk Kyivskoho natsionalnoho universytetu imeni Tarasa Shevchenka. Istoriia. Vyp. 99. [In Ukrainian].
Patryliak B. (2011). Opir ukrainskoho selianstva novym sotsialno-ekonomichnym zakhodam radianskoi vlady u 1928 r. Visnyk Kyivskoho natsionalnoho universytetu imeni Tarasa Shevchenka. Istoriia. 2011. Vyp. 107. [In Ukrainian].
Patryliak B. (2012). Opir ukrainskoho selianstva sotsialno- ekonomichnym zakhodam radianskoi vlady u 1927-1933 rr.: avtoref. dys. ... kand. ist. nauk / Patryliak B.K.; Kyivskyi nats. un-t im.T.Shevchenka. [In Ukrainian].
Povaliaev V. (1950) Vopros o hranytsakh Polshy na Paryzhskoi myrnoi konferentsyy 1919 - 1920 h.h. Avtoreferat dysertatsyy na soyskanye uchenoi stepeny kandydata ystorycheskykh nauk. [in Russian].
Pohranychnyky. Sbornyk (Zhyzn zamechatelnыkh liudei : Seryia byohrafyi. №. 10 (532). (1977). M.: «Molodaia hvardyia». [in Russian].
Podkur R. (2016). Selianski povstannia pochatku 1930-kh rr. na prykordonni USRR. Rehionalna istoriia Ukrainy. Vyp. 10. [in Ukrainian].
Podkur R. (2015). Prykordonnia radianskoi Ukrainy u voiennii doktryni SRSR 1920–1930-kh rr. Rehionalna istoriia Ukrainy. Vyp. 9. [in Ukrainian].
Politychni aspekty formuvannia ta okhorony derzhavnoho kordonu: navch. posibnyk dlia slukhachiv, kursantiv ta studentiv vnz / M.I. Kabachynskyi, T.V. Bunieiev, I.H. Bloshchynskyi, S.V. Sinkevych (2015). Khmelnytskyi: NADPSU. [in Ukrainian].
Solovei O. (2008) Volynske prykordonnia v umovakh svitovoi ekonomichnoi kryzy ta kolektyvizatsii y Holodomoru v URSR (kinets 20–kh – 30–ti rr. KhKh st.). Naukovi zapysky Ternopilskoho natsionalnoho pedahohichnoho universytetu imeni Volodymyra Hnatiuka. Seriia: Istoriia. Vyp. 3. Ternopil: TNPU im. V. Hnatiuka. [in Ukrainian].
Solovei O. (2009). Prykordonni konflikty na Volyni u 20–ti rr. ХХ st. Viiskovo–naukovyi visnyk Lvivskoho ordena Chervonoi Zirky instytutu Sukhoputnykh viisk im. Petra Sahaidachnoho Natsionalnoho un–tu «Lvivska politekhnika». Vyp. 11. [in Ukrainian].
Solovej, O. (2015). Vijskovo politychni aspekty polsko-ukrainskykh vzaiemyn na terytorii Volyni u mizhvoiennyj period (1921–1939). Materialy Vseukrainskoi naukovoi konferentsii «Vijny i zbrojni konflikty u Skhidnij Yevropi v XX – na pochatku XXI stolit». Zhytomyr: Polissia. [in Ukrainian].
Solovej, O. (2017). Mihratsijni protsesy na Volyni u mizhvoienni roky, (1918–1939): ukrainskyj vymir: monohrafiia. Khmelnytskyj. [in Ukrainian].
Tylishchak V. (2016). 1930. U.S.R.R. Povstannia: Naukovo-populiarni narysy. [1930. Ukrainian SSR. Rebellion: Popular-Scientific Essays. Kyiv: Smoloskyp. [In Ukrainian].
